26 Mayıs 2025
Yenilikçi GEA ısı pompalarıyla Tallinn verimli bir şekilde ısıtılıyor
Tallinn iklim zararsız hedefine doğru ilerlerken, Estonya’da enerji sağlayıcısı Utilitas ve GEA bölgesel ısıtmada yeni standartları belirliyor. GEA’nın biyo-kütle kombine ısı ve güç santralinde yer alan en gelişmiş teknolojili 4 adet ısı pompası emisyonları azaltıyor, verimliliği artırıyor ve dünyanın dört bir yanında daha temiz kentsel ısıtma için çeşitli ısı kaynaklarıyla çalışıyor.
Tallinn için sürdürülebilir bir vizyon
Estonya’nın başkenti Tallinn, AB iklim hedeflerine paralel bir şekilde, 2050 yılı itibariyle net sıfır emisyona ulaşmayı hedefliyor. Dünyanın dört bir yanındaki şehir merkezleri ısıtmayı karbondan arındırmanın yollarını ararken, Estonya’nın en büyük bölge ısıtma sağlayıcısı Utilitas da geleceğe yönelik çözümleriyle bu alanda lider bir rol üstleniyor. Avrupa’nın en gelişmiş enerji parklarından biri olan Väo enerji kompleksi, biyo-kütle kombine ısı ve güç (CHP) santralinde dört adet güçlü GEA ısı pompasının kurulmasıyla birlikte yenilenebilir ve düşük emisyonlu bölge ısıtmasına kararlı bir adım attı.
Devreye ilk alınan yenilikçi GEA Grasso L XHP vidalı kompresörün de dahil olduğu bu son teknolojili ısı pompaları, bu inisiyatifin kalbinde yer alıyor. Biyo-kütle CHP’lerinden gelen atık ısıyı verimli bir şekilde yeniden kullanarak fosil yakıtların en yüksek seviyede kullanımına olan ihtiyacını azaltıyor, CO₂ emisyonlarını azaltıyor ve yaklaşık 8.000 ev ve işletme için istikrarlı ve uygun maliyetli ısı sağlıyor.
Küresel bir yaklaşımla bir bütün
Bölgesel ısıtma, yenilenebilir enerji ve enerji-etkin çözümleri bir araya getiren kentsel gelişimin temel bir bileşenidir. Uluslararası Enerji Ajansı’na (IEA) göre bölgesel ısıtma şebekeleri, sıfır-karbonlu ısıtma ve soğutma hedefine ulaşmada önemli bir basamak taşıdır. Küresel Enerji Sektörü için Yol Haritası’nda IEA, 2030 yılına kadar küresel çapta şehirlerde 350 milyon bağlantıyı hedefliyor.
Bölgesel ısıtma şebekeleri ayrıca yakıt bakımından da esnektir; yani ısıtma ve soğutma tedariki zamanla değişebilecek olup, zamanla yenilenebilir enerji kaynaklarına geçişe olanak tanıyacaktır. Tallinn’dekiler gibi kentsel karar vericilerin üzerinde çalıştığı şey de tam olarak bu: Enerji geçişimizi hızlandırmak için bölgesel ısıtma sistemimizin enerji tedarikini daha fazla ve çeşitli yenilenebilir enerji kaynaklarına nasıl kaydırabiliriz?Fakat şehirlere enerji tedarikinden bahsettiğimizde, sürdürülebilirlik konusundan daha fazlası söz konusudur.
Zorluk: Güvenilir, uygun maliyetli ve sürdürülebilir kaynaklı ısı tedariki
Estonya’daki yapıların %60’ı bölgesel ısıtmaya bağlı olduğundan, ısı tedarikinin güvenilirliği kritik önemdedir. Utilitas Tallinn CEO’su Robert Kitt, “Estonya’da ihtiyaç duyulan termal enerjinin yarısından fazlasını bölgesel ısıtma oluşturuyor” diyor. “Nüfusun yaklaşık üçte birine tekabül eden yaklaşık 400.000 kişiye ısı sağlıyoruz. Bu, bizim açımızdan stratejik zorlukları üç katına çıkarıyor. Birincisi, tedarikini güvence altına almalıyız çünkü ısının gerçekten soğuk geçen kış mevsiminde tedarik edilmesi gerekiyor. İkincisi, ısıyı makul ve istikrarlı bir fiyat üzerinden tedarik etmeliyiz çünkü termal enerji veya ısı söz konusu olduğunda kimse geride bırakılamaz. Ve üçüncüsü, enerji tedarik ederken gelecek nesillerimiz için çevresel etkiyi de minimuma indirmeliyiz.”
Utilitas Väo enerji kompleksi, Estonya’nın Tallinn kentinde yaklaşık 8.000 ev ve işletmeye bölgesel ısıtma sağlamak üzere son derece verimli bir biyo-kütle CHP tesisi ve dört adet GEA ısı pompasını kullanıyor.
GEA ile çalışmayı tercih ederken, verimli ve sürdürülebilir bir çözüm sunacak güvenilir bir iş ortağına sahip olacağımızı biliyorduk.
Robert Kitt
Utilitas Tallinn CEO’su
Çözüm: GEA amonyak ısı pompaları işin kalbinde
Zaten oldukça verimli olan biyo-kütle CHP tesisine önemli bir ek olan dört adet GEA ısı pompası, verimliliği ve sürdürülebilirliği yeniden tanımlıyor. Sistem, onlarca yıllık deneyimin ürünü GEA Grasso teknolojisini esas alan üç adet GEA Grasso LT vidalı kompresör (XB modeli) ve çığır açan yeni 70-bar GEA Grasso L XHP vidalı kompresörü içermektedir.
“Bu ısı pompaları, sıcaklıkları dinamik bir şekilde ayarlayarak optimum performans sağlıyor: Yazın 65°C, kışın 85°C ve gerektiğinde 95°C’ye kadar,” diye vurguluyor GEA Isıtma ve Soğutma Teknolojileri Satış Direktörü Mindaugas Lazdauskas. “Yeni GEA Grasso L XHP sayesinde, Tallinn projesi gibi büyük ölçekli karbonsuzlaştırma projelerini gerçeğe dönüştüren yüksek sıcaklık performansı ve verimliliği sunuyoruz. Yüksek basınçta eşsiz verimlilik ve kapasitesi, onu Utilitas’ın daha temiz ve daha verimli bölgesel ısıtma şebekesi yolunda ilerlemesi için ideal hale getiriyor,” diye ekliyor GEA Isıtma ve Soğutma Teknolojileri - Vidalı Kompresörler Ürün Müdürü Ron Hoffmann.
Estonya-Tallinn’deki Utilitas Väo enerji kompleksinde yer alan GEA ısı pompası tesisi
Doğal soğutucu olan amonyak, GEA’nın ısı pompalarının sürdürülebilirliğini daha da geliştiriyor. GEA Isıtma & Soğutma Teknolojileri’nde Isı Pompaları Yöneticisi olan Kenneth Hoffmann, “Amonyak 150 yıldan uzun bir süredir güvenli ve etkili bir soğutucu olmuştur,” diye belirtiyor. “Termodinamik özellikleri ve uzun hizmet ömrü, onu, gelişmekte olan soğutucu düzenlemeleriyle uyumlu uzun vadeli bir çözüm yapıyor.”
Etki: İlk ısıtma sezonunun sonuçları
GEA ısı pompaları, kuruldukları 2023 yılından bu yana önemli çevresel ve ekonomik faydalar sağladı. Sang, “İlk ısıtma sezonunda yaklaşık 80.000 MWs ısıtma enerjisi ürettik” diyor. “Isı pompaları sayesinde, daha az doğal gaz kullanıyor ve CO₂ emisyonlarını yılda 20.000 ton azaltıyoruz.”
Emisyondaki düşüşe ek olarak, verimlilik kazanımları da dikkat çekici. Sang, “Dördün üzerinde bir performans katsayısına veya COP değerine ulaştık” diye ekliyor. Bu başarılar, Väo enerji kompleksini, bölge ısıtma altyapılarını modernize etme arayışındaki diğer şehirler için bir model olarak konumlandırıyor.
Dördün üzerinde bir performans katsayısına veya COP değerine ulaştık.
Indrek Sang
Utilitas Tallinn, Proje Ekibi Lideri
Farklı ısı kaynaklarıyla kanıtlanmış bir başarı
Bu projenin başarısı sadece Tallinn ile sınırlı değil. Diğer Avrupa şehirleri de yenilenebilir ve atık ısı kaynaklarına dayalı bölgesel ısıtmaya öncelik vermekte. Hoffmann, “Bölgesel ısıtmanın büyüleyici yönlerinden birisi de, ısı kaynaklarının çeşitliliğidir” diyor. “GEA olaraka, Kopenhag’da deniz suyunu kullanan bölgesel ısıtma projeleri gerçekleştirdik. Malmö’de, İsveç’in güneyinde 10.000 haneyi ısıtmak için enerji kaynağı olarak kanalizasyon suyu kullanıldı. İngiltere’nin Gateshead kentinde, ısı pompalarımız, doğal olarak ısıtılmış maden suyundan sağlanan enerjiyi kullanarak bölgesel ısıtma tedariki sağlayan ve ülkenin en büyük maden suyu ısı geri kazanım planını oluşturan bir projenin merkezinde yer alıyor. İngiltere’nin daha güneyinde, Londra’nın merkezinde yer alan Bunhill Heat and Power Network, Londra Metrosu’ndan atık ısıyı çıkararak 1.350 evi, iki eğlence merkezini ve Islington’daki bir okulu ısıtıyor. GEA’nın Avrupa ve Kuzey Amerika’da şu an 50’yi aşkın bölgesel ısıtma projesi mevcuttur ve Tallinn’deki bu proje de bunların en büyüklerinden birisi.”
Isı pompaları, şehirlerin net sıfır hedeflerine ulaşmayı sağlayan anahtar bir çözümdür.
Kenneth Hoffmann
GEA Isıtma & Soğutma Teknolojileri, Isı Pompaları Müdürü
Değişimin düzenleyicileri - şehirler
Isı pompaları, politika tartışmalarında da kendine yer buluyor. AB’nin Yeşil Anlaşması, bölgesel ısıtma modernizasyonuna öncelik vermekte ve ısı pompası entegrasyonu için finansman fırsatlarını genişletmektedir. Günümüzde ısı pompasına dayalı çözümleri benimseyen şehirler, kendilerini geleceğin enerji manzarasında liderler olarak konumlandırıyor.
Hoffmann, “Avrupa’nın kaynak-verimli enerjiye geçişi şehirlerle başlıyor” diyor. “Kentsel nüfuslar büyüdükçe ve enerjiye olan talep arttıkça, Väo gibi projeler bölgesel ısıtmanın geleceği için standartları belirliyor, inovasyon ve iş birliğinin anlamlı bir değişimi nasıl destekleyeceğinin güçlü bir örneğini teşkil ediyor.” Verimlilik, güvenilirlik ve çevresel sorumluluk odaklı GEA, sadece evleri ısıtmakla kalmayıp aynı zamanda CO2 emisyonlarını da azaltan mühendislik çözümlerinde güvenilir bir iş ortağı olmaya devam ediyor.
GEA tedarik kapsamı:
- GEA çözümü: 4 GEA ısı pompası
- Isıtma kapasitesi: 24 megawatt
- Isı kaynağı: Biyo-kütle kazanlarının baca gazı kondenserinin 2. aşamasından gelen enerji (26°C ila 38°C)
- Isı emici: Bölgesel ısıtma suyu (60°C ila 85°C)
- COP: > 4
- Kompresör tipi: 3 adet GEA Grasso LT vidalı kompresörü ve 1 adet GEA Grasso L XHP vidali kompresör
- Doğal soğutucu: Amonyak
Ödül sahibi GEA L XHP Kompresörü
GEA Grasso L XHP kompresörü, Çin Soğutma Derneği (CAR) tarafından 2025 yılının Yenilikçi Soğutma Ürünü olarak seçildi.
Bu ödül, endüstri-öncüsü enerji verimliliği ve endüstriyel karbonsuzlaştırma konusundaki kararlılığımızı vurgulamakta ve yüksek sıcaklıklı amonyak ısı pompası teknolojisinde yeni bir dönüm noktasını belirlemektedir.
