Een belangrijk aspect van lichaamsverzorging is scrubben. Door droge en dode huidcellen van het huidoppervlak van ons gezicht en lichaam te verwijderen met een mild schurende werking, wordt vuil in onze poriën blootgelegd en geëlimineerd. Bovendien verbetert scrubben de bloeddoorstroming, geeft ons een stralender uiterlijk, neutraliseert vlekken en zorgt dat onze huid glad en fris aanvoelt. 

Exfolianten

Om aan de behoeften van de klant te voldoen heeft de schoonheidsindustrie miljoenen dollars geïnvesteerd in de ontwikkeling en verwerking van mild schurende exfolianten in de producten.

Exfolianten worden traditioneel verkregen uit natuurlijke bronnen (zoals gemalen zaadkernen of puimsteen), maar de laatste jaren heeft de stijgende vraag geleid tot de ontwikkeling van synthetische alternatieven die algemeen bekend staan als microbeads. Microbeads zijn gewoonlijk gemaakt van polyethyleen of polypropyleen en vormen een goedkoop, inert alternatief van hoge kwaliteit voor natuurlijke exfolianten. 

De minuscule deeltjes in microbeads, met een diameter van minder dan 0,5 mm, zijn effectief maar zacht op de huid en veilig bij gebruik door de consument. Wereldwijd stijgt echter de bezorgdheid over de rol van microplastics – afkomstig van een groot aantal verschillende bronnen – bij de verontreiniging van onze waterwegen en oceanen, en uiteindelijk voor de menselijke gezondheid en het welzijn. Wetenschappelijk onderzoek, uitgevoerd in opdracht van de Britse regering, geeft cijfers die aanduiden dat er bij één douchebeurt 100.000 plastic deeltjes in de oceaan terecht zouden kunnen komen. Cijfers van de Environmental Investigation Agency (EIA) schatten dat ieder jaar 80.000 tot 219.000 ton microplastics het mariene ecosysteem binnengaan vanuit Europa¹. 

Milieuverontreinigers

De potentiële effecten op het mariene milieu zijn veelvoudig. De Joint Group of Experts on the Scientific Aspects of Marine Environmental Protection (GESAMP) van de Verenigde Naties stelt dat microplastics fysieke schade kunnen aanrichten aan de weefsels van het spijsverteringsstelsel. En omdat microbeads toxische milieuverontreinigers kunnen absorberen, kunnen ze ook daadwerkelijk leiden tot vergiftiging van de zee-organismen die ze inslikken.²

Bij tests op 504 vissen, die gevangen werden in het Engelse Kanaal, constateerden wetenschappers dat meer dan een derde ervan plastic in het spijsverteringsstelsel had.³ Uit ander onderzoek bleek dat tot 10% van het gewicht van zeevogels kan bestaan uit ingeslikt plastic.³ Veel van de meer dan 280 soorten zeedieren waarvan werd vastgesteld dat ze microplastics inslikken, spelen een belangrijke rol in voedselketens en in mariene ecosystemen.³

Terwijl er voortdurend onderzoek wordt gedaan naar de mate waarin microbeads in het mariene ecosysteem schadelijk kunnen zijn voor de mens doordat ze in de menselijke voedselketen terecht komen, vrezen wetenschappers dat de aanwezigheid van microplastics in voedingsmiddelen ertoe kan leiden dat mensen worden blootgesteld aan de aan plastics verbonden chemicaliën die in microbeads zijn gelekt.

Veel cosmeticafabrikanten zijn al gestopt met het gebruik van synthetische microbeads in afspoelbare producten zoals douchegels, gezichtsreinigers en tandpasta's, of zijn bezig dit te doen. Ook overheden, waaronder de Britse en de Amerikaanse regering, zijn aan het werk om het gebruik en/of de productie van synthetische microbeads voor deze zelfde productgroepen op nationaal niveau te verbieden. Milieubeweging Greenpeace noemde de actie van de Britse regering om de verkoop en vervaardiging van microbeads in afspoelbare producten vanaf het einde van 2017 te verbieden⁴ “het sterkste verbod op microbeads in de wereld tot op heden⁵”

 Hoewel wetgeving een belangrijk middel is in de campagne om schadelijke microplastics uit onze oceanen te elimineren, hebben nieuwe wetten alleen betrekking op producten die bedoeld zijn om te worden afgewassen of afgespoeld en dus via het riool verdwijnen. Ze zijn niet gericht op producten zoals zonnebrandcrèmes, die ontwikkeld zijn om op de huid te blijven zitten. Om synthetische microbeads uit dit type cosmetica te verwijderen, zo stellen de fabrikanten⁶, zou tot 90% van hun producten geherformuleerd moeten worden.